GO TOP

研究分野

脳生命統御科学専攻 :
細胞ネットワーク講座

研究

田口 友彦

教授 田口 友彦
キャンパス 青葉山 キャンパス
所属研究室 細胞小器官疾患学
連絡先 022-795-6676
E-mail tomohiko.taguchi.b8@tohoku.ac.jp
Google shcolar

当研究分野は2018年4月より発足しました。細胞小器官の研究は、それぞれの細胞小器官が持つ個性的な内部空間(ルーメン)の機能を解き明かすことを中心に進んできましたが、細胞小器官を形作っている膜そのものにも重要な機能が潜んでいると考え研究をすすめています。

経歴

1992年           東京大学理学部生物化学科卒業
1994年        東京大学大学院理学系研究科生物化学科(修士課程)修了
1997年        東京大学大学院理学系研究科生物化学科(博士課程)修了
1994-1997年    日本学術振興会 特別研究員(DC1)
1997-1999年    理化学研究所 基礎科学特別研究員
1999-2004年    エール大学(米国)医学部細胞生物学部門
1999-2001年    日本学術振興会 海外特別研究員
2004-2007年    大阪大学大学院医学系研究科 特任助教授
2007-2008年    大阪大学大学院医学系研究科 特任准教授
2008-2010年    クイーンズランド大学(豪州)分子細胞生物学研究所 上級研究員
2011-2018年    東京大学大学院薬学系研究科 特任准教授
2018年-       東北大学大学院生命科学研究科 教授

著書・論文
2024
Karyu, H., et al. (2024).
Front. Immunol. Online ahead of print
 
Kuchitsu, Y. and Taguchi, T. (2024)
EMBO Rep. Online ahead of print
 
Kuchitsu, Y. and Taguchi, T. (2024)
Trends Cell Biol. Online ahead of print
 
Applewhite, D.A., et al. (2024)
Nat Cell Biol 26, 15–18
 
Kemmoku, H., et al. (2024)
Nat Commun 15, 220
 
2023
Inoue, C., et al. (2023)
Sci Rep. 13, 19740.
 
Taguchi, T. (2023)
J. Biochem. 174, 483-490
 
Kobayashi, K., et al. (2023)
Nature  618, 1085-1093
DOI: 10.1038/s41586-023-06169-3
 
Kuchitsu, Y., et al. (2023)
Nat Cell Biol 25, 453-466
DOI:10.1038/s41556-023-01098-9
 
Matsumoto, K., et al. (2023)
Cell Struct. Funct 48, 59-70
DOI: 10.1247/csf.22085
 
Shibata, T., et al. (2023)
J Exp Med. 220, e20230054.
DOI : 10.1084/jem.20230054
 
Saito, K., et al. (2023)
Cell Struct. Funct. 48, 161-174
DOI: 10.1247/csf.23032
 
2022
Shindo, R., et al. (2022)
Front. Cell Dev. Biol. 10, 1037999
DOI: 10.3389/fcell.2022.1037999
 
Nishitani-Isa, M., and Mukai, K., et al. (2022)
J Exp Med. 219, e20211889.
DOI: 10.1084/jem.20211889
 
Kemmoku, H., et al. (2022)
Cell Struct. Funct 47, 19-30
 
Le, T.S., et al., (2022)
ACS Nano 16, 885-896.
 
Kuchitsu, Y., et al. (2022).
JSIAD Journal 1, 24-34.
 
Kawasaki, A., et al. (2022). 
J. Cell Biol. 221, e202103141.
DOI: 10.1083/jcb.202103141
 
2021
Hasegawa, J., et al. (2021).
Front. Cell Dev. Biol. 9, 783857
DOI: 10.3389/fcell.2021.783857
 
Kobayashi, T., et al. (2021). 
Proc. Natl. Acad. Sci. U S A 118, e2100295118.
DOI: 10.1073/pnas.2100295118
Takahashi,K., et al. (2021). 
Sci Rep. 11, 11996.
DOI: 10.1038/s41598-021-91562-z
 
Taguchi, T., et al. (2021). 
Front. Immunol. 12, 646304.
 
Mukai, K., et al. (2021). 
Nat Commun 12, 61.
 
2020 
Deng, Z., et al. (2020). 
J. Exp. Med. 217, e20201045.
 
Watanabe, R., et al. (2020). 
Mol. Biol. Cell 31, 478-490.
DOI: 10.1091/mbc.E19-08-0456
2019 
Arata, Y., et al. (2019). 
Genes Cells 24, 559-568.
DOI: 10.1111/gtc.12708
 
Tsuji, T., et al. (2019). 
Proc. Natl. Acad. Sci. U S A 116, 13368-13373.
DOI: 10.1073/pnas.1822025116

Taguchi, T and Mukai, K. (2019). 
Curr. Opin. Cell Biol. 59, 1-7.
 
Hansen, A. L., et al. (2019). 
Cell. Mol. Immunol. 16, 236-241.
 
Tanigawa, K., et al. (2019).
J. Cell. Physiol. 234, 17280-17294.
DOI: 10.1002/jcp.28346
 
Murakami, A., et al. (2019). 
Cancer Sci. 110, 650-661.
DOI: 10.1111/cas.13899
 
2018 
Ogawa, E., et al. (2018). 
Biochem. Biophys. Res. Commun. 503, 138-145.
 
Hansen, A. L., et al. (2018). 
Proc. Natl. Acad. Sci. U S A 115, E7768-E7775.
 
Takahashi, S., et al. (2018). 
J. Am. Chem. Soc. 140, 5925-5933.
 
2017  
Takahashi, M., et al. (2017). 
ACS Omega 2, 4929-4937.
DOI: 10.1021/acsomega.7b00929
 
Matsudaira, T., et al. (2017). 
Nat Commun 8, 1246.
DOI: 10.1038/s41467-017-01255-3
 
Maekawa, M., et al. (2017). 
Biol Open 6, 1707-1719.
DOI: 10.1242/bio.029579
 
2016  
Henmi, Y., et al. (2016). 
Exp. Cell Res. 342, 1-10.
DOI: 10.1016/j.yexcr.2016.02.011
 
Mukai, K., et al. (2016). 
Nat Commun 7, 11932.
 
2015  
Makino, A., et al. (2015). 
FASEB J. 29, 477-493.
DOI: 10.1096/fj.13-247585
 
Lee, S., et al. (2015). 
EMBO J. 34, 669-688.
DOI: 10.15252/embj.201489703
 
Matsudaira, T., et al. (2015). 
J. Cell Sci. 128, 3131-3142.
DOI: 10.1242/jcs.172171
 
Lee, S., et al. (2015). 
Channels (Austin) 9, 166-168.
DOI: 10.1080/19336950.2015.1062332
 
Takahashi, M., et al. (2015). 
Langmuir 31, 2228-2236.
DOI: 10.1021/la5046805
 
2014  
Egami, Y., et al. (2014). 
Front Physiol 5, 374.
DOI: 10.3389/fphys.2014.00374
 
Maekawa, M., et al. (2014). 
Proc. Natl. Acad. Sci. U S A 111, E978-87.
DOI: 10.1073/pnas.1311029111
 
Hullin-Matsuda, F., et al. (2014). 
Semin. Cell Dev. Biol. 31C, 48-56.
 
2013  
Matsudaira, T., et al. (2013). 
PLoS ONE 8, e69145.
DOI: 10.1371/journal.pone.0069145
 
Nishimura, T., et al. (2013). 
Mol. Biol. Cell 24, 3534-3544.
DOI: 10.1091/mbc.E13-05-0250
 
Taguchi, T. (2013). 
J. Biochem. 153, 505-510.
DOI: 10.1093/jb/mvt034
 
2012 
Taguchi, T., et al. (2012). 
Seikagaku 84, 844-848.
 
Hieda, M., et al. (2012). 
FEBS Open Bio 2, 339-344.
DOI: 10.1016/j.fob.2012.09.002
 
Yachi, R., et al. (2012). 
Genes Cells 17, 720-727.
DOI: 10.1111/j.1365-2443.2012.01621.x
 
Okazaki, S., et al. (2012). 
Acta Crystallogr. D Biol. Crystallogr. 68, 117-123.
 
 McKenzie, J. E., et al. (2012). 
Traffic 13, 1140-1159.
 
Lee, S., et al. (2012). 
Genes Cells 17, 728-736.
DOI: 10.1111/j.1365-2443.2012.01622.x
 
2011  
Beaumont, K. A., et al. (2011). 
Traffic 12, 627-643.
DOI: 10.1111/j.1600-0854.2011.01172.x
 
Taguchi, T., et al. (2011). 
Small Gtpases 2, 82-84.
DOI: 10.4161/sgtp.2.2.15245
 
Uchida, Y., et al. (2011). 
Proc. Natl. Acad. Sci. U S A 108, 15846-15851.
DOI: 10.1073/pnas.1109101108
 
2010  
Low, P. C., et al. (2010). 
J. Cell Biol. 190, 1053-1065.
DOI: 10.1083/jcb.201001028
 
Misaki, R., et al. (2010). 
J. Cell Biol. 191, 23-29.
DOI: 10.1083/jcb.200911143
 
2009  
Uechi, Y., et al. (2009). 
Biochem. Biophys. Res. Commun. 378, 732-737.
DOI: 10.1016/j.bbrc.2008.11.107
 
McKenzie, J., et al. (2009). 
FEBS J. 276, 1581-1595.
DOI: 10.1111/j.1742-4658.2009.06890.x
 
Nakao, R., et al. (2009). 
Physica C 469, 1840-1844.
DOI: 10.1016/j.physc.2009.05.244
 
2008  
Hieda, M., et al. (2008). 
J. Cell Biol. 180, 763-769.
DOI: 10.1083/jcb.200710022
 
Fujibayashi, A., et al. (2008).
Cell Struct. Funct. 33, 35-50.
DOI: 10.1247/csf.07045
 
2007  
Misaki, R., et al. (2007). 
Biochem. Biophys. Res. Commun. 360, 580-585.
DOI: 10.1016/j.bbrc.2007.06.101
 
2006  
Nakagawa, T., et al. (2006). 
J. Biol. Chem. 281, 29797-29806.
DOI: 10.1074/jbc.M605697200
 
Watanabe, T., et al. (2006). 
Glycobiology 16, 431-439.
DOI: 10.1093/glycob/cwj079
 
2004  
Ang, A. L., et al. (2004). 
J. Cell Biol. 167, 531-543.
DOI: 10.1083/jcb.200408165
 
Mitra, K., et al. (2004). 
Proc. Natl. Acad. Sci. U S A 101, 4083-4088.
 
2003  
Korekane, H., et al. (2003). 
Glycobiology 13, 387-400.
 
Taguchi, T., et al. (2003).
Traffic 4, 344-352.
DOI: 10.1034/j.1600-0854.2003.00091.x
 
2002  
Seemann, J., et al. (2002). 
Science 295, 848-851.
DOI: 10.1126/science.1068064
 
2000  
Taguchi, T., et al. (2000). 
J. Biol. Chem. 275, 32598-32602.
DOI: 10.1074/jbc.M004673200
 
Sakamoto, Y., et al. (2000). 
J. Biol. Chem. 275, 36029-36034.
DOI: 10.1074/jbc.M005860200
所属学会

日本生化学会、日本細胞生物学会、日本脂質生化学会

担当講義
細胞生物学(理学部)、生命科学A(全学)など

最近の研究について

・自然免疫分子STINGの活性化がゴルジ体で起こること、そのメカニズムとしてゴルジ体膜で起こるSTINGのパルミトイル化脂質修飾が必須であることを明らかにしました(Mukai et al., Nat Commun 2016)。STINGは老化や生活習慣病による炎症、抗腫瘍免疫など幅広い生命現象に関与しており、STINGの活性化・不活性化の分子機構を理解することは、純粋なサイエンスとしての興味に加えて、人類の健康に大きく貢献するものと考えています。
・細胞小器官に固有に存在するリン脂質を利用した、細胞小器官に局在するタンパク質の同定法を開発しました(Matsudaira et al., Nat Commun 2017)。今後、細胞小器官膜の機能解明に多いに貢献することが期待される新手法です。
 

メッセージ

誰も知らなかった真実を発見し、そのことによって、今まで不可解だった様々な現象がいきなり矛盾なく説明することができるようになった時の喜びこそが、サイエンスの醍醐味だと思います。是非、皆さんとそのような経験を味わっていきたいと思っています。